Silivri tuzlu bataklığı; İstanbul’un Silivri ilçesinde Silivri Limanının batısında yer alır. Tuzlu bataklık Fener Deresinin her iki yanında ve tarihi Uzunköprü’nün kuzey ve güneyinde bulunur. 348 m uzunluğundaki Uzunköprü, 1562 yılında Kanuni Sultan Süleyman zamanında Mimar Sinan tarafından 33 gözlü olarak yapılmıştı, ancak bugün köprünün 31 gözü kaldı. Köprünün üzerindeki yolun adı İnönü Caddesidir ve 2006 yılı sonunda trafiğe kapatılmıştır.
Silivri tuzlu bataklığını 18 Temmuz 1987’de Fransız Prof. Dr. Jean-Marie Géhu ile birlikte araştırdık. Bu tarihten sonra bu bataklığı bir daha ziyaret etme olanağı bulamadık. Tuzlu bataklığın sınırları; Kuzeyde Mimar Sinan Caddesi, Doğuda Mimar Sinan Caddesi ile İnönü Caddesini birleştiren yol, Güneyde Kumluk Çocuk Parkı ve Batıda Sahil Caddesidir. Tuzlu bataklığın ortasında Uzunköprü bulunmaktadır.
Google Earth’den yaptığımız ölçümlere göre bataklığın batı-doğu istikametinde uzunluğu 330 m, Uzunköprü’nün güneyinde 80 m ve Uzunköprü’nün kuzeyinde ise 50 m genişliğe sahiptir.
Silivri tuzlu bataklığında yaptığımız araştırmada aşağıdaki bitki topluluklarını tespit ettik.
Tuzcul ortamda:
1. Crypsis schoenoides grubu
2. Arthrocnemo – Halocnemetum strobilacei
3. Puccinellio festuciformis – Arthrocnemetum fruticosi
4. Halimiono – Artemisietum santonici
Acısu ortamında:
5. Bolboschoenus maritimus var. maritimus grubu
Bunlardan Halimiono – Artemisietum santonici bitki topluluğunu Türkiye’ye özgü bir bitki topluluğu olarak tespit etmiştik. Yani bu bitki topluluğu dünyada sadece Türkiye kıyılarında mevcut. Türkiye kıyılarında da sadece Eceabat ve Saros (Çanakkale), İbrice (Edirne) ve Burhaniye (Balıkesir) kıyılarında bulunmaktadır.
Silivri tuzlu bataklığı, Marmara tuzcul büyük yaşam ortamına (geosigmetum) ait bir ortam olup Eceabat dışında Marmara denizi kıyılarındaki tek tuzcul yaşam ortamı olması nedeniyle de önemli bir ortamdır.
Mimar Sinan’ın ülkeye yaptığı sayısız hizmetlerin yanında burada yaptığı Uzunköprü nedeniyle köprünün sağı ve solunda 50 m alan sit alanı ilan edilmiştir. Bu nedenle de bu ortamda bilmeyerek de olsa Mimar Sinan sayesinde bitki topluluklarının korunduğu Google Earth’den görünmektedir.
Silivri tuzlu bataklığının kuzeyi Mimar Sinan Caddesi yapılarak, doğusu yazlık siteler yapılarak, güney ve batısı ise Kumluk Çocuk Parkı yapılarak yok edilmiştir.
Silivri tuzlu bataklığının deniz tarafındaki Fener Deresinin getirdiği toprak malzeme ile oluşan kıyı kumulu, Kumluk Çocuk Parkı yapılarak tamamen yok edilmiştir. Kumluk Çocuk Parkının batısındaki kıyı kumulunun devamı Silivri Plajı yapılarak, Fener deresinin doğusunda kıyı kumulu yazlık evler yapılarak yok edilmiştir.
Son olarak söyleyeceğim, Mimar Sinan’ın eseri Uzunköprü korunurken iki yanındaki tuzlu bataklığın da önemi bilinmeli ve korumada gerekli tedbirler dikkate alınarak uygulanmalıdır.
turhanuslu@turhanuslu.net |